یکی از شاخه های مهمی که طب سنتی به طور گسترده به آن میپردازد، نوع خوراک هر فرد با توجه به مزاج او و هم چنین عوامل مفید یا مضر در رابطه با نوع خوراک و تغذیه میباشد.
طب سنتی و حتی علم مدرن امروز، به این نکته پرداخته است که ظروفی که غذا در آن ها طبخ میشود چه تاثیری بر غذاها و سلامت فرد میتواند داشته باشد. طب سنتی دارای سابقهای طولانی در طول تاریخ است به طوری که استفاده آن در ایران، به حدود سه هزار سال پیش میرسد.
با گذشت زمان و تنوع در ظروفی که غذا با آن ها پخت و پز میشود، طب سنتی توجه ویژهای را بر روی این مساله آغاز کرد. به گونه ای که ظروفی که غذا در آن ها طبخ میشوند را از نظر تاثیراتی که بر بدن انسان میگذارد دسته بندی و در نهایت توصیه میکند.
ظروف شیشهای و استیل برای پخت و پز در طب سنتی
از دیدگاه متخصصان طب سنتی، ظروف شیشهای و استیل مناسبت بالایی برای پخت و پز دارند. درواقع همه مواد با توجه به میزان سختی و درجه جوشی که دارند، نسبت به گرما منعطف خواهند شد و به میزانی واکنش زا میشوند. شیشه و استیل به دلیل بالا بودن ظرفیت گرمایی که دارند، در مقابل حرارت مقاومت بالایی داشته و به راحتی با موادی که درون آن هاست ترکیب نمیشوند. درنتیجه مواد، یون و املاح ناچیزی از آن به خوراک و در نهایت بدن ما انتقال مییابد. در رابطه با ظروف استیل، باید اطمینان حاصل کرد که استیل استفاده شده دارای یون های مضر از جمله سرب نباشد، زیرا در این صورت با آزاد شدن یون سرب هنگام پخت و پز مضر بودن آن حتمی خواهد شد.
ظروف مسی و پخت و پز در طب سنتی
استفاده از ظروف مسی در طب اسلامی، در مواردی برای فرد توصیه میشود که بدن فرد با کمبود این یون مواجه باشد. استفاده از ظروف مسی که روکش آنها با استفاده از قلع پوشیده شده است توصیه می شود. در صورتی که لایه رویی با سرب کاور شود، نه تنها مفید نیست بلکه در اثر واکنش سرب با مواد غذایی درون آن، میتواند به شدت سرطانزا باشد.
استفاده بیش از اندازه از ظروف مسی می تواند باعث رسوب این یون در بدن شود و مسمومیت زا باشد.
ظروف سنگی و سفال در پخت و پز از نظر طب سنتی
ظروف سنگی و سفال اگر از مواد مرغوب ساخته شوند، مثلاً سنگی که سیاه است و دارای ناخالصی کمتری باشد، برای پحت و پز غذاهایی مانند آبگوشت و انواع خورشت مناسب است.
ظروف چوبی و پخت وپز در طب سنتی:
به طور کلی ظروف چوبی برای حرارت دیدن در طب سنتی توصیه نمیشود، اما اگر این ظروف از چوب هایی مرغوب مانند چوب درخت افرا یا گردو ساخته شود، برای نگهداری از غذا کاربرد بیشتری دارد.
ظروف تفلون و پخت و پز در طب سنتی:
نزدیک به چند دهه است که ظروف تفلون به شدت وارد زندگی روزمره شده اند و با میزان تقاضای بالا برای پخت و پز، به سرعت در بازار اشباع شدند. این میزان تقاضا را می توان در نچسب بودن این ظروف به علت نوع ساخت آن ها که با مکانیسم پلیمر تولید میشدند، جست و جو کرد.
اما امروزه با توجه به اینکه اگر این ظروف دارای خراش شوند یا سطح آنها دارای آسیب شود، می تواند با خوراک واکنش دهد و به شدت سرطان زا می باشد؛ مصرف این ظروف در طب سنتی محدود شده است.
ظروف چدن و پخت و پز در طب سنتی:
ظروف چدنی از این رو که میتوانند گرمای قابل توجهی را تحمل کنند و به راحتی واکنش نمیدهند، برای پخت و پز مناسب است، اما اگر سطح درونی آنها با مواد پلی مری مانند تفلون پوشیده شده باشد، در صورت آسیب دیدن و خراشیدن این لایه مضر است و مورد تایید طب سنتی نمیباشد. ظروف چدنی دارای قیمتی بالاتر از دیگر ظروف میباشند از این رو باید دقت کرد که با ظروف تقلبی و ارزان قیمت به جای چدن اصل سلامتی خود را به خطر نیندازید.
ظروف آلومینیومی و روی اگر در طولانی مدت مورد استفاده قرار بگیرند، موجب اختلال در جذب و دفع دستگاه های بدن میشوند.
ظروف چینی که جنبه دکور و تزئین دارند، برای پخت و پز مناسب نمیباشند. هم چنین اگر رنگ آمیزی این ظروف اصولی انجام نگیرد، ممکن است رنگ آن در غذا حل شود. از این رو اینگونه ظروف از نظر طب سنتی بیشتر برای نگهداری از غذا توصیه میشوند.